Het antwoord op rechts populisme: Volt

Rechts populisme is in de Europese Unie anno 2019 wint steeds meer terrein. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in Italië, waar de eerste populistische regering is beëdigd en bestaat uit een coalitie tussen de Italiaanse Vijfsterrenbeweging en de anti-migratiepartij “Lega” (NOS, 2018). Echter is dit slechts één uit vele voorbeelden van de snelle verspreiding van het populistische gedachtegoed in de Europese Unie. In Nederland is deze trend namelijk ook zichtbaar. Zo won de PVV bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen een flink aantal zetels en wordt het Forum van Democratie genoemd voor de mogelijkheid om een populistische fractie op te richten in het Europees Parlement samen met andere populistische partijen (Trouw, 2019). Haaks op het (rechts-)populistische gedachtegoed waarin de Europese Unie niet bijzonder positief in het daglicht wordt gezet staan de zogenaamde Pan-Europese partijen, maar deze zijn door de opkomst van het populisme meer op de achtergrond geraakt. Toch probeert de partij “Volt” hier verandering in te brengen door het oude concept van een Pan-Europese Unie weer af te stoffen en een partijprogramma te maken die past bij 2019.

Visie

Volgens Volt zit de hedendaagse politiek vast in een vicieuze cirkel waardoor staten zich niet snel genoeg kunnen aanpassen in de snel- veranderende samenleving. Hierdoor is een soort vacuüm ontstaan waarbinnen politieke partijen die extremer uitgesproken zijn over een aantal (voornamelijk gevoelige) onderwerpen een podium hebben gevonden om hun politieke opvattingen te uiten. volgens Volt werken deze partijen met “simplistische en misleidende oplossingen die geen antwoord bieden op de problematiek over veiligheid, solidariteit en identiteit”(Volt, sd). Volgens Volt is het ontstaan van dit soort veelal nationalistische en populistische partijen niet wenselijk, aangezien hiermee ook Euroscepsis aangewakkerd wordt. Het ultieme voorbeeld is natuurlijk de naderende Brexit. Er moet een politieke verandering komen zodat de Europese Unie verbonden blijft. Via de zogenaamde 5+1 uitdagingen hoopt Volt het tij te keren en de Europese Unie meer te verenigen (Volt, sd):

1. Het bouwen van eenslimmere staatom effectiever te worden, minder corrupt te ogen en het vertrouwen van de burger terug te winnen. Dit is mogelijk door middel van het verbeteren van openbare diensten. Op deze manier kunnen overheden zich beter aanpassen op de vraag op de continue veranderingen van de markt en met de eerdergenoemde vicieuze cirkel te breken.
2. De economie moet de motor worden om de maatschappij vooruit te helpen. Dit wil Volt bereiken door de economisch aangetaste gebieden te herstellen, innovatie en leiderschap aanmoedigen, en van de EU een sociale Unie te maken. Hierdoor ontstaat er eeneconomische Renaissancewaarmee de geleden schade tijdens bijvoorbeeld de soevereine Eurocrisis wordt hersteld en de impact van toekomstige crises te beperken door een gezonde Europese economie te hebben.
3. Alle vormen van discriminatie zijn verboden eniedereen is gelijkaan elkaar.
4. Op het gebied van universele uitdagingen zoals het klimaat moet de EU haar deel van de verantwoordelijkheid erkennen en op zich nemen. Op deze manier kan de Europese Unie bijdragen aan debalans in de wereld.
5. De burger moet de mogelijkheid hebben om te kunnenmeebeslissenen niet door louter hun stem uit te brengen in de stembus.

+1) Volgens Volt is de Europese Unie een bijzonder goed project, maar er moeten een aantal elementenhervormdworden om de Europese instellingen transparanter, sterker en federaler te maken.

Is Volt haalbaar?

Volt heeft op het moment in de meeste EU lidstaten een plek weten te vinden. Volt wil, wat uniek is, onder dezelfde naam in iedere lidstaat meedoen bij de aanstaande Europese verkiezingen (De Volkskrant, 2018). Volgens het interview van Volt met de Volkskrant (2018) is het streven bij aankomende verkiezingen 25 zetels te behalen verspreid over minstens 7 lidstaten, aangezien dat betekent dat Volt zichzelf niet alleen partij, maar ook een fractie mag noemen. Tevens wil de partij zich niet met politiek links of rechts identificeren, maar noemt zichzelf juist progressief omdat dit door de hele Europese Unie hetzelfde opgevat wordt. Daarnaast werkt de partij door de gehele Europese Unie vanuit hetzelfde partijprogramma, maar kan wel haar accenten aanpassen per lidstaat (De Volkskrant, 2018). Een ambitieus doel voor een partij die in nog geen nationale regering vertegenwoordigd is. Toch zit er een potentiële kans in voor Volt. Volt heeft namelijk het belangrijke element met zich mee dat ze in diverse lidstaten meedoen onder dezelfde naam. Hierdoor valt een tegenvallende verkiezingsuitslag in bijvoorbeeld Nederland te compenseren met een positief resultaat in bijvoorbeeld België. Of Volt in staat is om deze 25 zetels te kunnen winnen ten koste van de gevestigde orde in het Europees Parlement is echter dubieus. Het Europees Parlement bestaat namelijk voor een merendeel uit de Christendemocraten uit de verschillende nationale partijen. Aangezien de Europese Unie op een Christelijk democratisch fundament is gebouwd is het lastig om hun zetels te kunnen weten. De winst zou eigenlijk behaald moeten worden ten koste van de tegenhanger van Volt, de fractie van Europa van Vrijheid en Democratie, de meer populistische partijen.

Conclusie

Volt is een Pan-Europees progressieve partij en een nieuw gezicht binnen de Europese Unie. Op basis van hun 5+1 strategie wordt duidelijk dat Volt niet tegen de gevestigde orde probeert aan te trappen zoals de steeds populairder wordende populistische partijen, maar op een doordachte manier een Europese probleemstelling aan de kaak stelt, namelijk dat Europese regeringen moeite hebben met het tijdig aanpassen aan maatschappelijke, economische en culturele ontwikkelingen. Daarnaast probeert Volt het de problematiek van het democratisch tekort van de Europese Unie op te lossen door de ambitie om burgers niet alleen te laten stemmen, maar ook op een manier laten meebeslissen. Ondanks dat het Pan-Europese gedachtegoed steeds verder wordt verdrongen door radicalere partijen die geen heil meer zien in het Europees project doet Volt een goede poging om deze trend te doorbreken. Door hun aanpak van dezelfde benaming en hetzelfde partijprogramma in iedere lidstaat heeft Volt de kans om een internationaal publiek aan te spreken doordat de partij uniform een standpunt over een onderwerp kan innemen die ook daadwerkelijk in meerdere lidstaten draagvlak heeft. Toch wordt de ambitie van 25 zetels met ten minste 7 lidstaten een uitdaging, want de stemmer moet overgehaald worden om op een nieuwe partij te stemmen met een ander standpunt dan de trend op het moment. Daarnaast is de Christendemocratische fractie een fractie die een van de fundamenten belichaamd, namelijk de Christelijke en democratische waarden waarop de EU ooit gesticht is. Of Volt hun doelstelling gaat halen bij de Europese verkiezingen in 2020 dus nog twijfelachtig. Wel duidelijk is dat het aannemelijk is dat Volt een positie in het Europees Parlement toebedeeld zal krijgen door hun internationale spreiding over de EU.

Door: Ruben van Hamersveld